Nguyên nhân dẫn đến sự cạnh tranh khốc liệt
1. Tăng trưởng nhập khẩu thép giá rẻ
Theo số liệu từ Vietstock, trong hai tháng đầu năm 2024, Việt Nam nhập khẩu gần 2,65 triệu tấn sắt thép, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, thép nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm 1,8 triệu tấn, tăng gấp 3 lần về lượng và 2,4 lần về trị giá. Điều này cho thấy nguồn cung thép từ Trung Quốc đang ồ ạt tràn vào Việt Nam với mức giá thấp, tạo áp lực lớn lên doanh nghiệp nội địa.
2. Giá thành sản xuất thấp và chính sách thương mại ưu đãi
Các doanh nghiệp Trung Quốc có lợi thế về giá thành sản xuất nhờ chi phí nguyên liệu thấp, công nghệ sản xuất hiện đại và các chính sách trợ giá từ chính phủ. Điều này giúp họ cung cấp thép ra thị trường quốc tế với mức giá rẻ hơn, gây khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất thép tại Việt Nam.
Hệ lụy đối với doanh nghiệp thép trong nước
- Suy giảm thị phần nội địa: Lượng thép nhập khẩu lớn khiến doanh nghiệp trong nước gặp khó khăn trong việc giữ vững thị phần.
- Giảm lợi nhuận: Áp lực cạnh tranh buộc các công ty thép Việt Nam phải giảm giá để cạnh tranh, ảnh hưởng đến biên lợi nhuận.
- Nguy cơ đóng cửa nhà máy: Một số doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể không đủ sức chống chịu với làn sóng thép giá rẻ, dẫn đến nguy cơ đóng cửa hoặc phá sản.
Giải pháp cho doanh nghiệp thép trong nước
1. Biện pháp phòng vệ thương mại
Trước thực trạng thép nhập khẩu giá rẻ đang tràn vào Việt Nam, Chính phủ đã áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời lên đến 27,83% đối với một số sản phẩm thép nhập khẩu từ Trung Quốc. Biện pháp này có hiệu lực từ ngày 7/3/2025 trong 120 ngày. Ngoài ra, Hiệp hội Thép Việt Nam cũng đề nghị mở rộng biện pháp bảo vệ đối với thép mạ nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc, do các sản phẩm này chiếm từ 64% đến 67% tổng lượng nhập khẩu trong giai đoạn 2022-2023.
2. Đầu tư nâng cao chất lượng và công nghệ
Các doanh nghiệp thép trong nước cần đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ sản xuất tiên tiến, nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh không chỉ về giá mà còn về chất lượng và giá trị gia tăng.
3. Mở rộng thị trường xuất khẩu
Bên cạnh việc cạnh tranh trong nước, các doanh nghiệp có thể tìm kiếm cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu sang các nước khác để giảm bớt sự phụ thuộc vào thị trường nội địa.
Kết luận
Ngành thép Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn từ thép giá rẻ nhập khẩu, nhưng cũng là cơ hội để tái cấu trúc, nâng cao năng lực cạnh tranh. Việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại kịp thời và chiến lược phát triển bền vững sẽ giúp doanh nghiệp nội địa đứng vững trong môi trường cạnh tranh khốc liệt này.
